Często przedsiębiorcy nie chcą płacić podatku VAT. Jest to możliwe, jeśli nie prowadzą działalności, która zobowiązuje ich do rejestracji w VAT już od jej rozpoczęcia (rodzaje tych działalności są ściśle wymienione w ustawie). Mogą oni bowiem skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług (powszechnie zwaną ustawą o VAT), czyli do określonego limitu sprzedaży.

Limit zwolnienia z opodatkowania VAT prowadzonej działalności.

Maksymalna wysokość sprzedaży (czyli przychodu), jaką może osiągnąć podatnik, by być zwolnionym z VAT na podstawie art. 113. ust. 1 ustawy wynosi 200 000 zł. Mogą z niego skorzystać zarówno rozpoczynający działalność - od początku prowadzenia działalności; jak i ci, którzy prowadzą firmę kolejny rok i są płatnikami VAT, tzw. vatowcy. W przypadku rozpoczynających działalność gospodarczą, limit należy wyliczyć proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności.  Gdy z tego zwolnienia chce skorzystać vatowiec, limit 200 000 zł wylicza on od kwoty netto, czyli od wartości sprzedaży bez podatku VAT. Może on wybrać zwolnienie w następnym roku, po roku, w którym jego sprzedaż nie przekroczyła kwoty limitu. 

Wysokość limitu ustalana bez uwzględniania przychodów z zagranicznej sprzedaży.

Do ustalenia limitu wartości sprzedaży, po przekroczeniu której podatnik traci to zwolnienie, nie wlicza się m.in. usług świadczonych za granicą. Wynika to stąd, że wg definicji wyrażonej w art. 2 pkt 22 ustawy o VAT sprzedaż to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Ważne jest więc zawsze ustalenie gdzie jest miejsce świadczenia usługi w świetle ustawy o VAT, czyli w jakim kraju nasza usługa będzie opodatkowana.

Ustalanie miejsca świadczenia usług.

Generalną zasadą jest, iż miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym ma siedzibę usługobiorca, jeśli ów usługobiorca również jest przedsiębiorcą. Od tej zasady jest kilka odstępstw. I tak:

• jeśli usługobiorca nie jest przedsiębiorcą lub spółką, miejsce świadczenia usług jest tam, gdzie siedzibę ma usługodawca;

• dla usług transportu towarów świadczonych dla osób nieprowadzących działalności gospodarczej miejscem świadczenia usług jest (z pewnymi wyjątkami) to miejsce, w którym odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości;

• dla usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe itp. na rzecz podatnika – miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają.

• dla usług restauracyjnych i cateringowych – miejsce, w którym usługi są faktycznie wykonywane, za wyjątkiem, gdy usługi te są faktycznie wykonywane na pokładach statków, statków powietrznych lub pociągów.

• dla usług pośrednictwa - miejsce, w którym dokonywana jest podstawowa transakcja, ale gdy usługi są wykonywane na rzecz podatników są one opodatkowane tam, gdzie siedzibę ma usługobiorca;

• dla usług związanych z nieruchomościami miejscem opodatkowania jest tam, gdzie położona jest nieruchomość.

Wyliczanie limitu na przykładach

Przykład 1

Firma remontowa do sierpnia 2021 r. osiągnęła przychody z tytułu remontu domów położonych w Polsce na kwotę 150 000. We wrześniu 2021 otrzymała zlecenie od kontrahenta z Niemiec na remont dwóch domów położonych w Polsce, za które otrzymała zapłatę w wysokości 60 000 zł. Firma musi zarejestrować się jako podatnik VAT, gdyż sprzedaż przekroczyła kwotę limitu 200 000 zł (150 000 zł + 60 000 zł = 210 000 zł).

Przykład 2

Firma remontowa do sierpnia 2021 r. osiągnęła przychody z tytułu remontu domów położonych w Polce na łączną kwotę 150 000 zł. We wrześniu otrzymała zlecenie od kontrahenta z Niemiec na remont dwóch domów. Domy te są położone w Niemczech. Wartość usługi wyniosła 60 0000 zł. Firma remontowa nie ma obowiązku rejestrowania się jako podatnik VAT, ponieważ wartość sprzedaży dokonana w Polsce wyniosła 150 000 zł, zatem limit uprawniający do zwolnienia nie został przekroczony.

Sprzedaż zagraniczna a limit zwolnienia w świetle orzeczeń.

Wartości sprzedaży dokonanej na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju przez podatnika, będącego drobnym przedsiębiorcą, do którego ma zastosowanie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT), nie wlicza się do wynikającego z tego przepisu limitu kwotowego określającego prawo do zwolnienia od podatku. Takie stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w orzeczeniu z dnia 21.02.2018 r. o sygn.akt I FSK 739/16. Również Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku w sprawie C-97/09 wskazał, że dla zwolnienia podmiotowego z VAT (zwolnienie do limitu 200 000 zł od sprzedaży) nie należy sumować obrotów ze swojego kraju i innych państw.